Nawierzchnie dróg rowerowych
Infrastruktura dróg dla rowerów, a zwłaszcza ich nawierzchnia jest ważna dla rowerzystów nie tylko ze względu na bezpieczeństwo, ale również na komfort jazdy. Z punktu widzenia rowerzysty najważniejsza w nawierzchni jest jej warstwa ścieralna. Warstwa ta powinna być równa, gładka, a jednocześnie nie być śliska. Podzieliliśmy nawierzchnie w inwentaryzowanych drogach i szlakach dla rowerów właśnie ze względu na warstwę ścieralną.
Funkcjonalność nawierzchni
Zużycie energii przez rowerzystę
Wygodna jazda na rowerze polega na jak najmniejszym zużyciu energii przez użytkownika.
NAWIERZCHNIA | WŁAŚCIWOŚCI | ZUŻYCIE ENERGII |
Równa asfaltowa | Wysoka równość wzdłużna, gładka | 100% |
Nierówna asfaltowa | Niska równość wzdłużna, gładka | 120% |
Kostka betonowa niefazowana | Nierówna, gładka | 130% |
Kostka betonowa fazowana | Nierówna, wyboista | 140% |
Tłuczeń klinowany | Szorstka | 150% |
Tłuczeń nieklinowany | Wyboista | 200% |
Bruk z kamienia polnego (kocie łby) | Bardzo wyboista | 220% |
Wibracje
Nierówna nawierzchnia powoduje drgania oddziałujące na ciało rowerzysty. Długotrwałe narażenie na takie wibracje kończyn górnych może wywołać trwałę uszkodzenie fizyczne, jak tzw. białe palce lub uszkodzenie stawów i mięśni nadgarstków i łokci. W celu określenia efektu wywieranego przez długotrwałe narażenie ludzkiego organizmu na drgania przeprowadzono badania za pomocą analizatora drgań oddziałujących na człowieka typ 4447. Zgodnie z przepisami, podstawowym kryterium porównań jest uśredniona wartość skuteczna przyspieszenia drgań oddziałujących na człowieka, w tym przypadku na kończyny górne, mierzona i sumowana w trzech osiach: x, y i z. Wielkość ta oznaczana jest jako VTV. Wyraża się ją w m/s2, a większa wartość oznacza większe natężenie drgań.
MATERIAŁ | RMS VTV (m/s2) |
Asfaltobeton nowy | 3,4 |
Asfalt stary | 5,4 |
Kostka niefazowana | 4,6 |
Kostka fazowana | 5,6 |
Płyty betonowe 50x50 | 4,4 |
Źródło: Nawierzchnia dróg rowerowych i jej wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo rowerzystów.
Na poniższym filmie można porównać drgania powodowane przez różne nawierzchnie.
Czytelność dla użytkowników
W zależności od sposobu fizycznego wydzielenia drogi rowerowej należy ją jednoznacznie odróżnić od innych typów dróg. W przypadku, kiedy przebiega ona samodzielnie, nie jest to koniecznie, ale samo oznakowanie pionowe i poziome wystarcza. Kiedy jednak droga rowerowa przebiega tuż obok chodnika czy jezdni, należy zastosować czytelne rozróżnienie funkcji. Częstą praktyką jest stosowanie koloru czerwonego. Możliwe to jest w przypadku użycia barwionego asfaltu, kostki lub płyt betonowych. Rozwiązanie to bywa nieczytelne w przypadku, gdy pas chodnika jest wykonany również z kostki lub płyt betonowych, intuicyjnie rozpoznawanych jako nawierzchnia dla ruchu pieszych. Dużo bardziej czytelniejsze jest zastosowanie zupełnie odmiennej nawierzchni, która będzie możliwa do odróżnienia nawet przez pieszych niewidomych lub niedowidzących.
Koszty budowy
Ceny jednostkowe zawarte w opracowaniu pochodzą z Biuletynu Cen Robót Drogowych, Mostowych i Torowych, BCD SEKOCENBUD III kwartał 2013 r.
NAWIERZCHNIA | cena netto dla 1 m drogi o szerokości 2,5 m |
Asfaltowa | 259,96 |
Kostka betonowa | 354,85 |
Tłuczniowa | 115,28 |
Gruntowa | 8,98 |
Utrzymywanie
Sprawne i bezpieczne funkcjonowanie dróg rowerowych wymaga ich prawidłowego utrzymania. Nawierzchnia musi pozostać równa, niezarośnięta i z widocznym oznakowaniem. Stan nawierzchni nie powinien prowokować rowerzystów do wykonywania niebezpiecznych manewrów i prowadzić do zachwiania ich równowagi. Szczególną uwagę należy zwrócić na powstawanie śliskości nawierzchni, jej pokrycia śniegiem lub lodem. Stan taki utrudnia lub nawet uniemożliwia zahamowanie oraz utrzymanie prawidłowego kierunku jazdy i wykonania skrętów.
Typowa nawierzchnia z kostki betonowej jest nietrwała, wymaga starannego usuwania roślinności i ciągłych napraw, a co za tym idzie – jest droższa w utrzymaniu. Dotyczy to w szczególności – ale nie wyłącznie – kostki układanej na podsypce piaskowej. Z przeprowadzonych przez Zespół ds. Ścieżek Rowerowych w latach 2009-2011 audytów stanu technicznego ponad 100 kilometrów ścieżek rowerowych przy drogach krajowych w 10 województwach wynika, że żadna z eksploatowanych ścieżek rowerowych wykonanych z kostki betonowej nie spełnia obowiązujących warunków technicznych. Większość z tych ścieżek, mimo niedługiego czasu jaki upłynął od ich wykonania (najstarsza z nich miała 6 lat), kwalifikowała się do natychmiastowego remontu. Oczywiście jest możliwe wykonanie trwalszej nawierzchni z kostki betonowej poprzez zastosowanie pod nią odpowiednio mocnej podbudowy. Nawierzchnia taka będzie jednak nawet dwukrotnie droższa od nawierzchni asfaltowej, a jednocześnie de facto utraci „zaletę” rozbieralności, wskazywaną jako przyczyna wyboru tego typu nawierzchni.